17 Mayıs Derneği 2 Eylül 2019’da Ankara’da kuruldu. LGBTİ+ aktivizmini, topluluklarını ve kişileri güçlendirme hedefiyle kurulan 17 Mayıs Derneği; LGBTİ+ komünitesiyle LGBTİ+ aktivizmi arasında oluşan mesafeyi azaltmayı amaçlıyor.
Kurulduktan kısa bir süre sonra tüm dünyayı etkisi altına alan Covid-19 pandemisiyle karşı karşıya kalan 17 Mayıs Derneği, bu süreçte savunuculuk programı ve güçlendirme programının temellerini atarak çalışmalarını derinleştirdi. 17 Mayıs Derneği temelde güçlendirme, kapasite geliştirme ve savunuculuk programları üzerinden çalışmalarını yürütüyor.
LGBTİ+ kişileri güçlendirme hedefiyle kurduğu Güçlendirme Programı kapsamında LGBTİ+’lara Psiko-Sosyal ve Hukuki Destek ile Esenlik Desteği sağlıyor. Psiko-Sosyal ve Hukuki Destek Programı, LGBTİ+’lara LGBTİ+ olmaları üzerinden doğan her türlü konuda psikolojik danışmanlık, sosyal hizmet danışmanlığı ve hukuki danışmanlık veriyor. Danışmanlık hizmetinden yararlanmak isteyen LGBTİ+’lar 17mayis.org adresinden ulaşacakları başvuru formunu doldurarak programa başvurabiliyorlar ve ilgili uzmanlar 2 iş günü içerisinde mail yoluyla danışanlara dönüş sağlıyor. Danışmanlık sürecinde doğabilecek ihtiyaçlara göre online görüşmelerle bu süreç yürütülüyor. Pandemi şartları nedeniyle danışmanlık süreçleri dijital araçlar kullanılarak sürdürülüyor.
Güçlendirme çalışmalarının bir parçası olan Esenlik Programı ise 17 Mayıs’ın en son hayata geçirilen programı. Program hem LGBTİ+ aktivistlerinin hem de LGBTİ+ örgütlerinin iyilik hallerini arttırmaya dönük esenlik desteği sağlıyor. Bu kapsamda LGBTİ+ aktivistlerinin ücretsiz psikolojik danışmanlık almalarını sağlayan program, aynı zamanda LGBTİ+ örgütlerinin kurumsal esenliğinin arttırılması amacıyla danışmanlık vermeye devam ediyor. LGBTİ+ komünitesinin esenliğinin artması amacıyla da Esenlik Buluşmaları organize eden program ayrıca düzenli olarak aktivistler için özbakım ipuçları paylaşıyor.
Kapasite Geliştirme Programı kapsamında ise 17 Mayıs Derneği LGBTİ+ örgütlerine kapasite geliştirme desteği sağlıyor. Bu kapsamda oluşturduğu uzman havuzu ile LGBTİ+ örgütlerinin ihtiyaç duydukları konularda ve çok çeşitli başlıklarda kurumsal danışmanlık ve uzman desteği sağlıyor.
17 Mayıs Derneği’nin bir diğer programı olan Savunuculuk Programı ise hâlihazırda Yaşlılık, İnterseks, HIV, Yerel Yönetim ve İklim çalışmalarına odaklanıyor.
İlk toplantısını Aralık 2019’da 20’den fazla LGBTİ+ öznenin katılımı ile gerçekleştiren Yaşlılık Çalışmaları, LGBTİ+’ların korkularından biri olan yaşlanmayı beraberinde yalnız kalma korkusunu yenmek amacı ile çalışmalar yürütmek için yola koyuldu. Araştırma süreci Mayıs 2020’de başlayan ve Türkiye’de bu alanda yapılmış ilk çalışma olan “Yaşlı LGBTİ+ lar: Türkiye’de ve Dünyadaki Durum” isimli rapor Etkiniz AB desteği ile yayınlandı. Temmuz 2020’de ILGA Europe desteği ile başlayan “Yaşlı LGBTİ+’lar” projesi kapsamında alanda bilgi üretmek ve yaşlı LGBTİ+ alanındaki çalışmalara yön vermek amaçlı bir dizi çevrimiçi etkinlik düzenlendi. Proje kapsamında elde edilen tüm bilgiler Yaşlı LGBTİ+’ların Hakları ve Sorunları ile Dünyadan Örnekler isimli bir kitapta yayınlandı. Ardından yaşlı lezbiyen, gey, biseksüel ve transların yaşamlarını iyileştirmeyi amaçlayan ABD’nin en büyük ve en eski kuruluşu olan SAGE (Services and Advocacy for GLBT Elders) örgütünden alınan özel izinle iki yayın çevirisi yapıldı: SAGE tarafından hazırlanan 2014 tarihli Açık & Görünür: 45-75 Yaşları Arası Yaşlı Lezbiyen, Gey, Biseksüel ve Transların Deneyim ve Tutumları[1] ile 2012 tarihli Yaşlı LGBTİ+’lar İçin Kapsayıcı Hizmetler: Kapsayıcı Merkezlerin Oluşturulması İçin Uygulama Kılavuzu[2]. Bu iki yayın, LGBTİ+ yaşlılığına değinen Türkçe yayın sayısının azlığında, Türkçe literatüre kazandırılan önemli yayınlar olarak yerini alıyor.
Yaşlılık Çalışmaları kapsamında ayrıca gazeteci Yıldız Tar’ın hazırladığı ve “Yaşlı LGBTİ+’lar & COVİD-19” başlığını taşıyan bilgi notu ile sosyal hizmet uzmanı Rıza Yılmaz’ın hazırladığı ve “Sosyal Hizmet Uzmanları İçin Yaşlı LGBTİ+’lar Bilgi Notu” başlığını taşıyan bilgi notu kamuoyu ile paylaşıldı.
LGBTİ+ komünitesinde görünmezleşen yaşlı LGBTİ+’ların güçlenmesi için hareket içerisinde yaşçılığa karşı geliştirilen “Balamoz Güzeldir” projesi kapsamında ise sosyal medyadan canlı yayınlar ve buluşmalar yapılmaya devam ediliyor. 17 Mayıs Derneği, ayrıca ruh sağlığı uzmanları, sosyal hizmet uzmanları ve hukukçulara belli periyotlarda yaşlılık alanında bilgilendirme eğitimleri düzenliyor.
17 Mayıs’ın bir diğer savunuculuk alanı ise İnterseks Çalışmaları altında toplanıyor. Bu kapsamda Türkiyeli İnterseks aktivistler ve örgütlenmelerle beraber çalışan 17 Mayıs Derneği, interseks hareketin kaynaklara erişimi önündeki engelleri aşmada ve sürdürülebilir bir interseks aktivizminin olması noktasında interseks aktivistlerle beraber hareket ediyor. Bu bağlamda interdayanisma.org internet sitesinin kurulum sürecinde yer alan 17 Mayıs Derneği, ayrıca Eylül 2021’de gerçekleştirilen İnterseks Türkiye Çalışma Kampında da interseks aktivistlerle beraber yer aldı. İnterseks Çalışmaları kapsamında “İntersekslerin Beden Bütünlüklerine Yapılan Müdahalelere İlişkin Bilgi Notu” yayınlayan 17 Mayıs Derneği, ayrıca ruh sağlığı uzmanları, sosyal hizmet uzmanları ve hukukçulara belli periyotlarda interseks alanında bilgilendirme eğitimleri düzenliyor.
Savunuculuk Programı’nın bir diğer başlığı ise HIV Çalışmaları. 17 Mayıs Derneği HIV Çalışmaları grubu 1 Aralık 2021 itibariyle “Pozitif Alan” adıyla çalışmalarını sürdürüyor. HIV ile yaşayan LGBTİ+’ların haklarına odaklanan ve bu alanda akademik ve kültürel bilgiyi üretmeyi hedefleyen Pozitif Alan, ayrıca pozitif@17mayis.org adresi üzerinden HIV ile yaşayan LGBTİ+’lara akran danışmanlığı ve gerekli durumlarda psiko-sosyal ve hukuki destek yönlendirmesi yapıyor. Defne Güzel’in hazırladığı HIV ile Yaşayan LGBTİ+’ların İnsan Hakları Raporu ise Pozitif Alan’ın yayın geçmişinde yerini alıyor. HIV aktivizmi içerisinde HIV ile yaşayan LGBTİ+’ları odağına alan ve HIV ile yaşayan LGBTİ+’ların güçlenmesini amaçlayan Pozitif Alan, ayrıca ruh sağlığı uzmanları, sosyal hizmet uzmanları ve hukukçulara belli periyotlarda HIV alanında bilgilendirme eğitimleri düzenliyor.
17 Mayıs Derneği Yerel Yönetim Çalışmaları’nı ise Kaos GL ile ortak oluşturduğu Yerel Yönetim Çalışmaları Grubu ile beraber yürütüyor. Bu kapsamda Ankara’nın Çankaya ilçesini odağına alan 17 Mayıs Derneği, 2021 Eylülünde başlattığı, Çankaya’da yaşayan ya da çalışan LGBTİ+’ların sağlık hakkına erişimi araştırması ile bu alandaki çalışmalarına başladı. Çalışmanın sonuçları önümüzdeki aylarda kamuoyuyla paylaşılacak ve paydaşlara bu bağlamda bilgilendirme toplantıları düzenlenecek.
Yerel Yönetim Çalışma Grubu ayrıca Çankaya Kent Konseyi, Çankaya Kadın Meclisi ve Ayrancı Semt Meclisi yürütme kurullarında yer alarak LGBTİ+’ların kent hakkına ve hizmetlere eşit erişimi amacıyla savunuculuk çalışmalarını yürüterek paydaşların LGBTİ+’lar açısından bilinçlenmesini ve Çankaya’nın LGBTİ+’lar açısından güvenli bir kent olmasını hedefliyor.
17 Mayıs Derneği yeni bir çalışma alanı olarak iklim değişikliği ve iklim adaleti üzerine fikir üretmek üzere Eylül sonunda çalışmalarına başladı. İklim değişikliği ve iklim adaleti hareketi, herkesin güvenle yaşayabileceği bir gezegeni hak ettiği ilkesi üzerine kurulduğundan, 17 Mayıs Derneği, değişimi kendinden başlatmak için Kaos GL Derneği ile birlikte çalışmaya başladı ve iklim çalışmaları alanı doğdu. Paris İklim Anlaşması tartışmalarının izlendiği bugünlerde; iklim değişikliğinin nedenlerini ve izlediği seyri gözler önüne sermek, iklim değişikliği ekseninde kuir ekoloji tartışmalarına göz atmak, toplumsal cinsiyet, LGBTİ+’lar ve iklim krizi arasındaki ilişkiyi ve iklim adaletine neden ihtiyaç duyulduğunu ve daha iyi bir çevre inşası ve iklim adaleti aktivizmi için kendimizi ve aktivizmimizi nasıl dönüştürebileceğimizi vurgulamak ve dönüşüme kendimizden nasıl başlayabileceğimize dair tavsiyeler sunmak için LGBTİ+’lar ve İklim Krizine Giriş-Dönüşüme Kendimizden Başlamak: İklim101-Tavsiyeler Kılavuzu hazırlandı. Bu kılavuz da önümüzdeki aylarda kamuoyuyla paylaşılacak.
17 Mayıs Derneği’nin çalışmalarını derneğin sosyal medya hesaplarından takip edebilir, info@17mayis.org adresine mail atarak öğrenebilirsiniz. Psiko-Sosyal ve Hukuki Destek almak isteyen LGBTİ+’lar ise 17mayis.org adresinden başvuru formunu doldurarak destek alabilirler.
[1]https://www.17mayis.org/images/publish/pdf/acik-gorunur-45-75-yaslari-arasi-lgbti-larin-deneyim-ve-tutumlari-18-06-2021.pdf
[2]https://www.17mayis.org/images/publish/pdf/yasli-lgbti-lar-icin-kapsayici-hizmetler-18-06-2021.pdf
Yayınlanma Tarihi: 03.01.2022
