Toplumsal Cinsiyet Eşitliği Dayanışma Ağı (AĞ-DA) toplumsal cinsiyet eşitliği hak mücadelesinde rol alan akademisyenleri ve sivil toplum örgütlerini bir araya getiren bir dayanışma ağıdır.
AĞ-DA, OHAL döneminde ve sonrasında yaşanan otoriterleşmenin sivil alanda yol açtığı daralma, demokratik hakların erozyonu ve toplumsal cinsiyet eşitliği karşıtı politikalarla mücadele için yeni demokratik yöntem ve araçlar geliştirme ihtiyacına bir yanıt vermek üzere 2020 yılında kuruldu. Barış için Akademisyenler Bildirisi’ni imzaladıkları için üniversitelerden ihraç edilen ve Dayanışma Akademilerinin çatısı altında bir araya gelen akademisyenlerin girişimiyle oluşturulan AĞ-DA, akademi ve sivil toplum alanında yaşanan tahribat karşısında bir güç birliği, dayanışma ve ortak mücadele alanı yaratmayı hedefliyor. Bugüne kadar 76 akademisyen ve 43 sivil toplum örgütünü bir araya getiren ağın üyeleri arasında Ankara, Antalya, Diyarbakır, Dersim, Eskişehir, İstanbul, İzmir, Kocaeli, Mersin, Hatay, Rize ve Muş’tan kadın ve LGBTİ+ hakları alanlarında çalışmalar yürüten örgütler; baroların, yerel yönetimlerin, Türk Tabipler Birliği’nin, İnsan Hakları Derneği’nin kadın hakları alanında çalışan birimleri; toplumsal cinsiyet eşitliği alanında çalışan ve Ankara Dayanışma Akademisi (ADA), Birarada Derneği, Kampüssüzler, İzmir Dayanışma Akademisi (İDA), Kocaeli Dayanışma Akademisi (KODA), Antalya Dayanışma Akademisi (ANDA), Eskişehir Okulu ile birlikte çalışmalarını sürdüren ya da üniversitelerdeki görevlerine devam eden akademisyenler bulunuyor.
AĞ-DA’nın amaçları arasında, ağın içinde yer alan sivil toplum örgütlerinin, Dayanışma Akademilerinin ve akademisyenlerin politik atmosferin yarattığı engellerle baş edebilmek için birlikte çalışabilme deneyimlerini geliştirmelerine katkı sağlamak yer alıyor. Ayrıca, akademisyenlerin sivil toplum örgütlerinin alanda biriktirdiği deneyim ve bilgiyle bağının yeniden kurulmasına katkıda bulunmaya ve kadın ve LGBTİ+ hakları alanlarında çalışan sivil toplum örgütlerinin akademik bilgiye erişimlerini kolaylaştırmaya çalışıyor. AĞ-DA bu amaçlara ulaşmak için, üyelerinin toplumsal cinsiyet eşitliği alanındaki bilgi birikimi, araştırma ve alan deneyimlerini paylaşmalarını kolaylaştıracak kanalları geliştirmeye ve birlikte yürütülecek savunuculuk ve araştırma faaliyetlerinin çoğalmasına öncelik veriyor. Ağın faaliyetleri arasında şunlar yer almakta:
- Ağın işleyiş ilkeleri çerçevesinde katılımcıların örgütsel ve kurumsal kapasitesini geliştirmeye yönelik atölye ve toplantılar;
- Ağ üyelerinin olası baskı ve engellemelerle baş edebilmelerini kolaylaştırmak ve siyasi alana müdahale kanallarını geliştirmek için izleme, raporlama, politika analizi, hak savunuculuğu gibi alanlarda kapasite geliştirmeye yönelik atölye ve toplantılar;
- OHAL ve sonrasında yaşanan gelişmelerin toplumsal cinsiyet eşitliği alanında çalışan akademisyenler ile sivil toplum örgütleri üzerindeki etkisini ortaya koyan ve ortak eylem stratejileri oluşturarak politik atmosferin yarattığı engellemelerle baş etme yollarını tespit etmeyi hedefleyen saha araştırması;
- Sivil toplum örgütlerinin ve genç akademisyenlerin ihtiyaçlarına uygun olarak tespit edilen konu ve içeriklerde düzenlenen online seminerler;
- Ağdaki akademisyenler ve sivil toplum örgütleri arasında güçlü bir iş birliği zemininin oluşmasını destekleyen faaliyetler: Araştırma, bilgi ve deneyim paylaşımı, ortak eylemsellik alanlarının inşasını teşvik etmeye yönelik destekler.
AĞ-DA, üyeleri arasındaki ilişkide ve toplumsal cinsiyet eşitliği mücadelesine katkı sunmak için yaptığı çalışmalarda aşağıdaki ilkeleri temel alıyor:
- Üyeleri arasında dayanışma pratiklerini çoğaltmayı hedefler ve teşvik edici etkinliklerde bulunur.
- Üyeleri arasındaki ilişkilerin eşitlik, katılım ve yatay iletişim ilkeleri ekseninde şekillenmesini esas alır.
- Sınıf, statü, etnisite, inanç, toplumsal cinsiyet, cinsiyet kimliği ve cinsel yönelim, yaş vb. kaynaklı güç ilişkilerinin ağın demokratik iletişiminin önüne geçmesine izin vermez.
- Her kadın ve LGBTİ+’nın öznelik deneyiminin biricik ve kendine özgü olduğunun kabulüyle kendisini ifade edebilmesini ve deneyim paylaşımını kolaylaştırır.
- Ağa dair yaşamsal kararların alınmasında iknaya, oydaşmaya ve birlikte karar almaya önem veren müzakereci yöntemleri önceler.
- Ağ kapsamında gerçekleştirilen her türlü etkinlik şeffaf ve hesap verilebilir biçimde planlanır ve uygulanır.
- Her türlü ayrımcılığı reddeder, ayrımcılığın çok katmanlı yapısını tanır, toplumsal cinsiyet eşitliği alanındaki mücadelesini nefret söylemi ve farklı ayrımcılık türleriyle mücadele ile ilişkilendirir.
- Militarizme, ırkçılığa ve milliyetçiliğe karşıdır.
AĞ-DA, 2020 yılında toplam 4 atölye ve 1 forum gerçekleştirdi. Küresel salgın koşulları sebebiyle tümü çevrimiçi olarak yürütülen bu atölyelerin “İç İletişim” başlığı altında gerçekleştirilen ilkinde ağın kuruluş ilkeleri, yatay etkileşim, katılım ve iletişim süreçleri tartışıldı. İkinci ve üçüncü atölyeler ise “Toplumsal Cinsiyet Araştırmalarında Veri Toplama Teknikleri” ve “Toplumsal Cinsiyet Araştırmalarında Veri Analizi Yöntemleri” atölyeleriydi. Bu atölyelerde, toplumsal cinsiyet çalışmalarının epistemolojik temelleri ve kuramsal ayrışmalar, toplumsal cinsiyet araştırmaları metodolojisi, queer teori, araştırma etiği, nicel ve nitel veri toplama teknikleri, ikincil verilere erişim ve bu verilerin çözümlenmesi, katılımcı gözlem, derinlemesine görüşme ve odak grup, post-yapısalcı feminist söylem çözümlemesi, veri çözümlemede istatistiksel araçlar gibi konular ele alındı. Atölye videoları AĞ-DA’nın youtube kanalında erişime açıldı. Ağ üyelerinin kapasitelerini geliştirmeye yönelik bir diğer atölye ise “Finansal Sürdürülebilirlik” başlığını taşıyordu. Bu atölyede toplumsal cinsiyete duyarlı bütçeleme, pandemi zamanında finansal sürdürülebilirlik, küçük örgütler için fon geliştirme konuları ele alındı. Ayrıca AĞ-DA İstanbul Sözleşmesi üzerine bir çalışma başlattı ve bu çalışmanın ilk ayağında İstanbul Sözleşmesi’ne yönelik saldırıları ve savunuculuk faaliyetlerini ele alan bir çevrimiçi forum düzenlendi. Ağ üyeleri içinden oluşturulan çalışma grupları, bu forumun ardından İstanbul Sözleşmesi üzerine çalışmaya devam etmekte.
AĞ-DA’nın üyelerine yönelik kapasite geliştirme ve savunuculuk atölyeleri önümüzdeki dönemde de devam edecek. 2021 yılı içinde “İyi Yönetişim” başlıklı bir atölye, akademisyenlerin ve sivil toplum örgütlerinin bir araya geldiği bir yuvarlak masa toplantısı, “Savunuculuk ve Politika Belgesi Hazırlamak” ve “Politika İzleme ve Değerlendirme” başlıklarını taşıyan iki eğitim düzenlenecek.
AĞ-DA, yürütmekte olduğu “OHAL’den Sonra Toplumsal Cinsiyet Çalışmaları ve Mücadelesi Bağlamında Akademi-Sivil Toplum İlişkileri Araştırması”nın sonuçlarını 2021 yılı içinde yayınlamayı planlamakta. Bu araştırma ile 15 Temmuz darbe girişimi ile Olağanüstü Hal ilanının ardından, rejimin giderek otoriterleşmesinin toplumsal cinsiyet eşitliği alanında akademik ve pratik bilgi üretim süreçleri ve bu süreçlerin bir parçası olarak eşitlik mücadelesi üzerindeki etkisini ve sonuçlarını görünür kılmayı hedeflemekte. Araştırmanın, baskıyla baş edebilmek için ortak eylem stratejileri oluşturulmasına katkıda bulunması beklenmekte.
2021 yılının ikinci yarısından itibaren AĞ-DA, toplumsal cinsiyet eşitliği alanında araştırma ya da savunuculuk faaliyeti yürütmek ve bir sivil toplum örgütü ile birlikte çalışmak isteyen genç akademisyenleri desteklemek için bir araştırma ve savunuculuk desteği programı başlatmayı planlıyor. Aynı dönem içinde, yine akademi ve sivil toplum örgütleri arasındaki bağı güçlendirme amacına yönelik olarak ve toplumsal cinsiyet eşitliği alanında çalışan sivil toplum örgütlerinin ihtiyaçlarına yanıt vermek üzere, her biri dört hafta süren çevrimiçi seminerler de düzenlenmeye başlanacak.
AĞ-DA, Ankara Dayanışma Akademisi (S.S. ADA Eğitim Kooperatifi) ile BİRARADA’nın (Birarada Bilim, Sanat, Eğitim, Araştırma ve Dayanışma Derneği) yürüttüğü “Dayanışma Akademileri Ağı Aracılığıyla Toplumsal Cinsiyet Eşitliğini Geliştirme” projesi kapsamında, Avrupa Birliği tarafından finansal olarak desteklenmektedir. AĞ-DA ile iletişim kurmak ve daha detaylı bilgi almak için web sitemizi ziyaret edebilirsiniz.
Yayınlanma Tarihi: 13.09.2021
