2011 yılında bir grup akademisyen, hukukçu ve aktivist tarafından kurulan Sosyal Politika, Cinsiyet Kimliği ve Cinsel Yönelim Çalışmaları Derneği (SPoD), hak temelli ve hizmet yönelimli çalışma yürüten bir LGBTİ+ örgütüdür. Gökkuşağının altında adil, eşit ve özgür bir dünya hayaliyle yola çıkan SPoD, Türkiye’de LGBTİ+’ların cinsiyet kimliği ve cinsel yönelimlerine dair kendilerini baskı altında hissetmeyecekleri bir yaşam için gerekli sosyal politikaların üretilmesine katkı sunmayı amaçlamaktadır. SPoD, bu amaçla yürüttüğü savunuculuk çalışmalarının yanında LGBTİ+ topluluklarına yönelik hizmet modelleri geliştirerek kamu kurumlarına örnek oluşturmayı, buralardaki ayrımcılığın her şeklini ortadan kaldırmayı ve uzun vadede LGBTİ+’lara özel hizmetleri kamu ve özel sektör işbirlikleri ile sunmayı hedeflemektedir.
SPoD, LGBTİ+’lara hukuki, sosyal ve psikolojik danışmanlık sunmakta, kampanya ve dava takibi yapmakta; ruh sağlığı uzmanlarına, hukukçulara, kurumlara ve belediyelere eğitimler vermekte; akademik araştırmalar yürütmekte; seminerler, paneller, siyaset ve aktivizm okulları ile seçim kampanyaları düzenlemekte; destek grupları oluşturmakta ve savunuculuk toplantıları yapmakta; izleme ve raporlama çalışmaları gerçekleştirmektedir. SPoD tüm bu çalışmaları, bünyesinde barındırdığı profesyonel çalışanları, gönüllüleri ve uzman ağları ile yürütmektedir.
“Hukuk ve Adalete Erişim Alanı”, LGBTİ+’ların adalete erişebilmesini desteklemek amacıyla ücretsiz hukuki danışmanlık sunmakta, hak ihlallerini kampanyalaştırarak davalama çalışmalarını sürdürmektedir. Ayrıca avukat, akademisyen ve hukuk fakültesi öğrencilerinden oluşan Hukuk Ekibi’yle LGBTİ+ alanına dair hukuki içerik üretmekte ve eğitimler, etkinlikler düzenlemektedir. SPoD, davalama çalışmalarını ve danışmanlık hizmetlerini Hukuk ve Adalete Erişim Alan Koordinatörü, Hukuk Ekibi ve Avukat Ağı aracılığıyla yürütmektedir. Sürdürülen ücretsiz hukuki danışmanlıktan LGBTİ+ kimliğinden ötürü hak ihlallerine maruz bırakılanlar veya kimliği üzerinden hak ihlaline maruz bırakılmasa da adalete erişimde zorlukla karşılaşan LGBTİ+’lar ve HIV’le yaşayan LGBTİ+’lar yararlanabilmektedir.
SPoD’un 2012 yılından beri her yıl düzenlediği “LGBTİ+ Haklarına İlişkin Ulusal ve Uluslararası Mevzuat ve İçtihatlar” başlıklı Avukat Eğitimine katılan hukukçulardan oluşan bir Avukat Ağı bulunmaktadır. Bu ağ sayesinde SPoD, başta İstanbul olmak üzere Türkiye’nin çeşitli yerlerinden uzman hukukçularla dayanışma ve bilgi alışverişi içerisinde kalabilmektedir.
“Psikososyal Destek Alanı”nın altında LGBTİ+ Danışma Hattı, Mesafesiz Sohbetler, Sosyal Hizmet Birimi, Psikolog Ağı ve Psikolog Ekibi yer almaktadır. LGBTİ+’ların ihtiyaçlarına yönelik destek mekanizmalarının oluşturulduğu Psikososyal Destek Alanı kapsamında, psikolojik destek yönlendirmeleri, sohbetler, sözlü ve yazılı danışmanlık, eğitim ve atölye çalışmaları, süpervizyon ve özbakım atölyelerini içeren çalışmalar yapılmaktadır.
SPoD, kendisini LGBTİ+ olarak tanımlayan herkesin ayrımcılığa uğramadan ruh sağlığı hizmetlerine erişebilmesini ve güvenilir desteği almasını desteklemektedir. “Cinsiyet Kimliği ve Cinsel Yönelimle İlgili Başvuruların Ele Alınması” başlıklı Ruh Sağlığı Çalıştaylarına katılan ve düzenli akran süpervizyonu ve süpervizyon çalışmalarına devam eden yarı gönüllü psikoterapistlerden oluşan Psikolog Ağı aracılığıyla LGBTİ+’lara psikolojik destek sağlanmaktadır. Bunun yanı sıra değerlendirme sonucu psikiyatristlere de yönlendirme yapabilmektedir.
“LGBTİ+ Danışma Hattı”, cinsiyet kimliği ve cinsel yönelim odaklı soru ve sorunlar için doğru, güncel ve güvenilir bilgiyi aktarmak amacıyla 2017 yılından beri hizmet vermektedir. SPoD’dan kapsamlı eğitim ve düzenli süpervizyon alan gönüllü akran danışmanlar tarafından yürütülen LGBTİ+ Danışma Hattı, LGBTİ+ danışanlara cinsiyet kimliği ve cinsel yönelim temelli ayrımcılık ve şiddet, cinsel sağlık ve cinsel yolla aktarılan enfeksiyonlar, cinsiyet uyum süreci, askerlik muafiyet süreci ve sosyal hizmet kurumları gibi konularda danışmanlık vermekte; açılma süreci, akran zorbalığı, aile ilişkileri ve ilişki zorlukları gibi konularda duygusal destek sağlamaktadır. LGBTİ+ Danışma Hattı’na başvuran danışanlar ihtiyaç ve talepleri doğrultusunda hukuki danışmanlık, psikolojik destek ve sosyal hizmet konularında SPoD’un ilgili çalışma alanlarındaki uzmanlara yönlendirilmektedir. Türkçe dilinde anonim hizmet veren LGBTİ+ Danışma Hattı, resmi tatiller hariç, hafta içi her gün 12.00-18.00 saatleri arasında 0850 888 LGBT (0850 888 5428) numaralı telefondan sözlü, danisma@spod.org.tr e-posta adresinden yazılı olarak ücretsiz hizmet sunmaktadır.
SPoD’un 2016’dan beri düzenli olarak sürdürdüğü “Pazar Sohbetleri”, COVID-19 pandemisiyle birlikte LGBTİ+ toplulukları arasındaki fiziksel uzaklığı yakınlaştırmak niyetiyle “Mesafesiz Sohbetler” olarak her pazar 14.30’da çevrim içi görüşme platformlarında devam etmektedir. Açılma, cinsiyet kimliği, cinsel yönelim, aile ile ilişkiler, romantik ilişkilerdeki zorluklar dahil LGBTİ+ camiasını etkileyen ve insana dair her konunun ele alındığı sohbetlerin kolaylaştırıcılığını SPoD’dan eğitim ve süpervizyon alan akran moderatörleri gerçekleştirmektedir. LGBTİ+’lar için güvenli alanların oluşturulmasının esas olduğu bu toplantılarda, her hafta bir konu belirlenerek duyurulmakta ve katılımcılarla birlikte bu konu çevresinde deneyim, duygu ve düşünce aktarımı yapılmaktadır. Mesafesiz Sohbetler, LGBTİ+’ların pandemi koşullarında iletişimde kalarak birbirlerinden haberdar olmalarını sağlayarak bir akran destek sistemi oluşturmayı amaçlamakta ve dünyanın her yerinden LGBTİ+’ları bir araya getirmektedir.
“Sosyal Hizmet Birimi”, özellikle LGBTİ+ Danışma Hattı’na gelen başvuruları yerel kurum, kuruluş ve örgütlenmelere yönlendirmek, bununla birlikte alandaki sosyal hizmet uzmanlarına cinsiyet kimliği ve cinsel yönelim konularında vaka desteği sağlamak amacıyla 2018’de kurulmuştur. Sosyal Hizmet Birimi, LGBTİ+ danışanlarla ve dolayısıyla vakalarla çalışmış ve halihazırda çalışmaya devam eden sosyal hizmet uzmanları için bir Sosyal Hizmet Uzmanları Ağı oluşturmaktadır. Türkiye’nin farklı şehirlerinden gönüllü sosyal hizmet uzmanlarını bulunduran bu ağ haritası aracılığıyla özellikle LGBTİ+ Danışma Hattı’na gelen başvurular ilgili kurumlara yönlendirilirken SPoD tarafından HIV/AIDS ile ilgili bilgilendirme, sosyal yardımlar ile ilgili yönlendirmeler, cinsiyet uyum süreci, aileye açılma, şiddet ve istismar gibi konularla ilgili danışmanlık sağlanmaktadır.
“Akademik Çalışmalar Birimi”, Türkiye’deki akademik bilgi birikimine toplumsal cinsiyet ve kuir teori perspektifiyle katkı sağlamayı amaçlamakta, LGBTİ hareket ve öznelerle ilgili çalışmaları derlemeyi ve bunları tek bir çatı altında birleştirmeyi hedeflemektedir. Bu alanda çalışan akademisyen ve öğrencileri bir araya getirmeyi amaçladığı Bahar Seminerlerini düzenlemekte; kurum, akademisyen ve öğrencilere akademik danışmanlık vermekte; ilgili akademik yayınlara katkı sunmaktadır.
2020’de kurulan “HIV Çalışmaları Birimi”nin amacı, HIV’le yaşayan LGBTİ+’ların deneyimleri ve ihtiyaçları doğrultusunda özneleri güçlendirmek ve yaşadıkları ayrımcılıklara yönelik politika üretmek olarak belirlenmiş ve çalışmaları bu temelde geliştirilmeye başlanmıştır. İlk olarak SPoD içinde bulunan diğer çalışma alanları ve birimlerin kapasitelerinin geliştirilmesine odaklanılarak dernek içindeki HIV farkındalığının arttırılması konusunda çalışmalar yapılmıştır. Böylece HIV’le yaşayan LGBTİ+’ların maruz bırakıldığı insan hakları ihlalleri ve çeşitli ayrımcılıklar SPoD’un en önemli gündemlerinden biri haline gelerek tüm çalışmalar, HIV’le yaşayan LGBTİ+’ları daha etkili kapsayacak biçimde dönüşmeye başlamıştır.
SPoD’un kuruluşundan bu yana önemli bir alan olarak faaliyet gösteren ancak bir süredir aktif olmayan “Siyasal Katılım Birimi”, 2020’de yeniden faaliyete başlamıştır. Birim, LGBTİ+’ların yerel ve merkezi karar alma mekanizmaları konusunda kapasitelerini artırma, güncel siyaset üzerine konuşabilecekleri güvenli alanlar oluşturma, siyaset kurumuna ve karar alıcı konumundaki kişi ve kurumlara yönelik beklentileri görünür kılma, LGBTİ+ haklarını aktif siyasetin gündemine taşıma, LGBTİ+ haklarının siyaset kanalıyla ana akımlaştırılmasını sağlama amacıyla toplantılar, odak grup çalışmaları, atölyeler, eğitimler düzenlemekte, kampanyalar gerçekleştirmekte, izleme ve raporlama çalışmaları yapmaktadır. SPoD’a https://spod.org.tr/ adresinden ulaşabilirsiniz.
Yayınlanma Tarihi: 25.10.2021
