Berna Ekal

İlk olarak 1998 yılında Kadın Sığınakları Kurultayı adıyla toplanan ve 2002’de düzenlenen 5. Kurultayda şimdiki ismini alan Kadın Sığınakları ve Da(ya)nışma Merkezleri Kurultayı, bugün Türkiye’de kadına yönelik erkek şiddeti alanında mücadele eden aktörleri bir araya getiren en geniş platformlardan biridir. Kurultay fikrinin doğuşunda aslında iki tür amaçtan söz etmek mümkündür. İlk amaç, 1987’deki Dayağa Karşı Yürüyüş sonrası erkek şiddetinin görünürlüğünün artması ve buna bağlı olarak farklı illerde erkek şiddetiyle mücadele eden kadın örgütlerinin kurulmasıyla birlikte bu örgütler arasında oluşan iletişim ağlarının güçlendirilmesi, birbirleriyle şiddetle mücadele deneyimlerini paylaşabilmeleri ve ortak politika üretebilmeleri için bir zemin oluşturulmasıdır. İkinci amaç ise, yine aynı dönemden itibaren ortaya çıkan ve bazı yerel yönetimlerle merkezi idare bünyesinde açılan sığınma evleri ve danıșma merkezi çalışanlarıyla iletişimin arttırılmasıdır. Dolayısıyla Kurultay’ın en önemli özelliklerinden biri, feminist ilke ve yöntemler çerçevesinde erkek şiddetiyle mücadele politikaları, da(ya)nıșma merkezleri ve sığınakların ișleyiș ilkeleri gibi konuların çok farklı kurum ve çevrelerden gelen katılımcılarla tartıșılabildiği bir zemin olmasıdır.

Kurultayın çekirdeğini, erkek şiddetiyle mücadele amacıyla sığınak ve/veya danışma merkezi faaliyeti yürüten/veya kısa süre içinde yürütmeyi planlayan ve “Kurultay Bileşenleri” olarak anılan kadın örgütleri oluşturur:[1]

  • Adana Kadın Dayanışma Merkezi ve Sığınma Evi Derneği (AKDAM)
  • Antalya Kadın Danışma Merkezi ve Dayanışma Derneği
  • Aydın Söke Kadın Sığınma Derneği
  • Bodrum Kadın Dayanışma Derneği
  • Buca Evka-1 Kadın Kültür ve Dayanışma (BEKEV)
  • Çanakkale Kadın El Emeğini Değerlendirme Derneği ve Kadın Danışma Merkezi (ELDER)
  • Deniz Yıldızı Kadın Dayanışma Derneği
  • Edirne Kadın Merkezi Danışma Derneği (EKAMEDER)
  • Engelli Kadın Derneği (ENG-KAD)
  • Fethiye Kadın Danışma ve Dayanışma Derneği
  • Günebakan Kadın Derneği
  • İzmir Çiğli Evka-2 Kadın Kültür Evi Derneği (ÇEKEV)
  • İzmir Kadın Dayanışma Derneği
  • Kadın Dayanışma Vakfı
  • Kadın Zamanı Derneği
  • Kadınlarla Dayanışma Vakfı (KADAV)
  • Katre Kadın Danışma ve Dayanışma Derneği
  • Koza Kadın Derneği
  • Lotus Kadın Dayanışma ve Yaşam Derneği
  • Mersin Bağımsız Kadın Derneği (BKD)
  • Mimoza Kadın Derneği
  • Mor Çatı Kadın Sığınağı Vakfı
  • Mor Salkım Kadın Dayanışma Derneği
  • Muğla Emek Benim Kadın Derneği
  • Rosa Kadın Derneği
  • Star Kadın Derneği
  • Uluslararası Göçmen Kadınlar Dayanışma Derneği (UGKDD)
  • Urla Kadın Dayanışma Derneği (URKAD)
  • Yaşam Kadın Çevre Kültür ve İşletme Kooperatifi (YAKA-KOOP)
  • Yaşamevi Kadın Dayanışma Derneği

Bu geniş zeminde hareket edebilmek için, bileşen örgütler, kurultaya ilişkin olarak aşağıdaki ilkeleri benimserler:

“Kurultay;

  • Kadınların kendi aralarındaki sınıf, etnisite, inanç, cinsel yönelim gibi farklılıklarının üzerini örtmeye çalışmayan ve bunların konuşulabilmesine zemin yaratacak bir yaklaşım benimser. Kadınların öznelliklerinin, her deneyimin eşsiz ve benzersiz olabileceğinin farkındadır. Ortak hedef aile ve yakın ilişkilerde yaşanan erkek şiddetine ve erkek egemen zihniyete karşı mücadele etmektir.
  • Ayrımcılığın doğrudan ve dolaylı biçimlerinden uzak durur. Başta cinsiyet ayrımcılığı olmak üzere etnik köken, inanç, yaş, engellilik ve cinsel yönelim ayrımcılıklarına karşı farkındalığın geliştirilebilmesi için atölye vb. çalışmalar yapar.
  • Milliyetçi ve militarist söylem ve eylemlerden uzak durur, kurultay bileşenleri bunların kadına yönelik şiddete karşı mücadele ortak hedefini zayıflattığının farkındadır.
  • Şiddetsiz tartışma yöntemleri benimser, kadınların kendilerini ifade edebilmelerinin önünü açar. Kurultay bileşenleri feminist yöntemlerle ilgili farkındalığın yükseltilmesi için atölye vb. çalışmalar yapar.”[2]

Kurultay her yıl bileşenlerin bulunduğu farklı bir ilde düzenlenir. 2002 yılından bu yana kurultay bileşeni örgütler yılda bir kez de “Ara Kurultay”da bir araya gelerek o yıl düzenlenecek kurultay için hazırlık toplantıları düzenlerler. Ara kurultayda, o yılın gelişmeleri değerlendirilerek ana kurultayın temasının ne olması gerektiği üzerine tartışmalar yürütülür. Daha sonra biri kurultayın düzenleneceği ilden olmak üzere, kurultay bileşeni örgütlerden birkaçı bir araya gelerek kurultay sekretaryasını oluşturur ve kurultay organizasyonunu sağlarlar. Ana kurultaylara ise kurultay bileşeni örgütlerin yanı sıra Aile ve Sosyal Hizmet Bakanlığı’na bağlı birimlerde, Şiddet Önleme ve İzleme Merkezleri’nde (ŞÖNİM) ve belediyelerde sığınak ve danışma merkezi çalışmalarında görevli kadınlar da katılırlar.

Kurultayın ilk günü, yukarıda bahsi geçen kurumların yanı sıra bireysel katılımcılara açıktır. İlk gün, kurultayın o yıl belirlenen teması çerçevesinde çeşitli sunumlar yapılır ve bu sunumlar etrafında tartışmalar yürütülür. Kurultayın ikinci gününde ise açık ve kapalı formatta olmak üzere farklı tipte atölyeler düzenlenir. Kapalı atölyeler sadece şiddet başvurusu alan kurumlar arasında deneyim paylaşımını ve politika üretmeyi hedeflerken, açık atölyelerde tüm kurultay katılımcıları bulunabilir. Atölyelerden çıkan politika önerileri ise üçüncü gün tekrar tartışılır ve hemfikir olunan noktalar üzerinden “Kurultay Sonuç Bildirgesi” hazırlanarak kamuoyuyla paylaşılır.

Yalnızca bugüne kadar hazırlanan kurultay sonuç bildirgeleri incelendiğinde dahi, kurultayın erkek şiddetinin tanımı, erkek şiddetiyle mücadeleye yönelik feminist mekanizmalar kurulması (sığınaklar, dayanışma merkezleri vb.), bu mekanizmalarda benimsenecek feminist ilkeler (başvuranların kişisel bilgilerinin gizliliği, güçlendirme perspektifinden yaklaşım vb.) ve var olan kamusal mekanizmaların cinsiyetçi yüzlerinin gösterilmesi ve çözüm önerileri üretilmesi gibi pek çok alanda etkili olduğunu rahatlıkla görmek mümkündür. Kurultay hakkında daha detaylı bilgiye www.siginaksizbirdunya.org adresinden ulaşılabilir.

 

[1] Bkz.: https://www.siginaksizbirdunya.org/tr/biz-kimiz/kurultay-bilesenleri

[2] Kaynak: https://www.siginaksizbirdunya.org/tr/biz-kimiz/kurultay-ilkeleri-ve-orgutlenmesi

 

 

Yayınlanma Tarihi: 01.10.2021

 

Leave a Reply