Kırmızı Şemsiye Cinsel Sağlık ve İnsan Hakları Derneği, Türkiye’deki savunmasız ve
dezavantajlı toplumsal gruplar içerisinde yer alan seks çalışanlarının cinsel sağlık ve insan
hakları noktasındaki sorunlarını gündeme taşımak, bu sorunlara karşı çözüm önerileri
geliştirmek ve yetkililer nezdinde toplumsal cinsiyet eşitliği, adalete erişim, sosyal
politikaların geliştirilmesi, kamu sağlığı, ayrımcılık ve nefret suçları ile mücadele ve benzeri
diğer konularda savunuculuk çalışmaları yapmak niyetiyle projeler geliştirmek amacıyla,
2013 yılında kurulmuş bir sivil toplum örgütüdür.
Kırmızı Şemsiye 2013 yılında seks işçileri tarafından seks işçilerinin hakları için kuruldu. O
dönemde seks işçilerinin maruz kaldığı ayrımcılık, hak ihlalleri ve kriminalizasyona karşı
açıkça bir örgütlenme yoktu. Yaşanılan ayrımcılık ve damgalamaya karşı her ne kadar
söylemler üretiliyor olsa da, bunlar tüm cinsiyet kimliği ve cinsel yönelimleri kapsayacak
nitelikte değildi ve bu şekilde olması gereken bir yere ihtiyaç vardı. O dönem kurucular
olarak da çok fazla sorunla karşılaşıyor ve bunları anlatacak, haklarımızı savunacak bir yerin
varlığını arıyorduk. Çünkü seks işçilerinin ne yaşadığını aslında sadece seks işçilerinin
anlayabileceği ve anlatabileceği zamanlardı. Bu konuda pek bir şey değiştiği de söylenemez.
Kırmızı Şemsiye feminist bir dernektir; çünkü Kırmızı Şemsiye açıkça iradeye ve rızaya bağlı
seks işçiliğini işçilik olarak kabul eder. Pezevenksiz bir dünyayı savunur, dolayısıyla insan
ticareti mağdurlarını seks işçisi olarak ele almaz. Bu durumdaki kişilere farklı disiplinlerle,
politikalarla ve araçlarla yaklaşmak gerektiğini savunur. Biz görünmeyen kadınların,
transların ve LGBTİ+’ların hakları ve onları da gözeten bir adalet için mücadele ediyoruz.
Seks işçilerinin özgün ihtiyaçlarını gözeterek, onların seks işçiliğiyle yaşadığı ayrımcılıklara
karşı mücadele ediyoruz; ancak bunun yanında onların sosyal adalete erişimleri için de
hukuki danışmanlık, psiko sosyal destek hizmetleri sunuyoruz. Kısacası odak grubumuzun
ihtiyacı neyse biz bu hizmetleri sunuyoruz ve savunuculuk faaliyetlerimizi bunun üzerine
inşa ediyoruz.
Kırmızı Şemsiye’nin seks işçiliği tanımı tek bir cinsiyet ya da cinsel yönelim üzerinden
değildir. Seks işçiliği bir meslektir ve sakatlanmamış irade beyanı üzerinden şekillenmelidir.
Seks işçiliğinin sıklıkla şiddetle yan yana anılmasının en büyük sebebi ise kriminalizasyon,
ayrımcılık ve damgalamadır.
Örgütün faaliyetleri temel olarak şu faaliyetlerden oluşmaktadır:
1) Politikacılara, kamu görevlilerine, sağlık kuruluşlarına, barolara, medyaya vb. karşı
savunuculuk ve lobi faaliyetleri,
2) Seks işçileri ve LGBTİ+’lar için çeşitli konularda kapasite güçlendirme,
3) Farkındalık ve görünürlük açısından seks işçilerinin ve LGBTİ+ bireylerin insan hakları
durumuna yönelik eylemlerin artırılması,
4) Çeşitli konularda araştırmalar (seks işçilerinin cinsel sağlık ve üreme sağlığı durumu,
sağlık hizmetlerine erişim noktasında yaşanılan zorluklar, mülteci seks işçilerinin insan
hakları durumu, transların şiddet deneyimleri vb.),
5) Hizmet sunumu (adli yardım sağlanması, psikolojik ve sosyal destek gibi diğer hizmetlere
sevk).
Tüm bu amaçlarla ilgili projeler Adalete Erişim Programı, Cinsel Sağlık ve Üreme Sağlığı
Hakları Programı ve İnsani Yardım Programı olmak üzere üç ana program çerçevesinde
yürütülmektedir. Bu projeler Kırmızı Şemsiye’nin toplu örgütlenme ve seferberlik
çalışmalarının, uzun vadeli deneyiminin bir sonucudur.
Adalete erişim alanında, seks işçilerine 7 gün 24 saat ulaşılabilen telefon hattı hizmeti ve mail
yoluyla hukuki destek sağlamaktayız. Gerektiğinde karakol ve adliyede destek
sağlanmaktadır. Ayrıca avukatlara, seks işçileri ve LGBTİ+ konusunda da eğitimler
düzenliyoruz. Bu eğitimler sonucunda Türkiye’nin farklı illerinden oluşan bir gönüllü avukat
ağı kurduk. Dolayısıyla Ankara dışındaki seks işçilerine bu gönüllü avukatlar aracılığıyla
destek sağlayabiliyoruz.
Cinsel sağlık ve üreme sağlığı hakları alanında seks işçilerine cinsel yolla aktarılan
enfeksiyonlar ve cinsiyet uyum süreci konusunda danışmanlık hizmeti veriyoruz. Sağlık
hizmeti sağlayıcıları için eğitimler düzenliyoruz. Seks işçilerinin bu alanda kapasitelerini
güçlendirebilmek amacıyla eğitimler düzenliyoruz. Belediyelerin bünyesinde var olan
Gönüllü Danışmanlık ve Test Merkezlerinin güçlendirilmesi ve sayılarının artırılması için
savunuculuk faaliyetleri yürütüyoruz. HIV+ mültecileri, seks işçileri mültecileri ve LGBTİ+
mültecileri desteklemek için bir insani yardım programı oluşturduk. Bu program kapsamında
da mültecilere sosyal-psikolojik ve hukuki danışmanlık sağlıyoruz.
Bu mekanizmalara ek olarak seks işçilerine yönelik ayrımcılık alanında da seks işçilerinin
hak ve ihtiyaçlarına yönelik savunuculuk ve lobi faaliyetleri yürütmekteyiz. Bize
http://kirmizisemsiye.org/ ve info@kirmizisemsiye.org adreslerinden ulaşabilirsiniz.
Yayınlanma tarihi: 15.04.2022
